शास्त्रज्ञांनी शोधून काढले पृथ्वीसारखे मोठे जग, जिथे कधीही सूर्य मावळत नाही!

आकाश अनेक रहस्यांनी भरलेले आहे, ज्याबद्दल जाणून घेण्यात सर्वानाच नेहमीच रस असतो. शास्त्रज्ञ अनेकदा काही ना काही रहस्य उलगडत असतात. मात्र ते आपल्यासाठी कुतूहलाचा विषय बनतात. पृथ्वीच्या पलीकडील जग कसे आहे आणि तेथे काय अस्तित्वात आहे हे देखील या खुलाशांवरून आपल्याला कळते. नुकताच अवकाश शास्त्रज्ञांनी एक धक्कादायक शोध लावला आहे.

बेल्जियममधील लीज विद्यापीठात एका ग्रहाचा शोध लागला आहे, ज्याचा आकार आपल्या पृथ्वीच्या जवळपास आहे. अमेरिकेतील प्रसिद्ध विद्यापीठ मॅसॅच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीच्या शास्त्रज्ञांचा या शोधामागे हात आहे. शास्त्रज्ञांनी या ग्रहाला SPECULOOS-3 b असे नाव दिले आहे. यातील सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे हा एक एक्सोप्लॅनेट आहे आणि त्याचा आपल्या सूर्यमालेशी कोणताही संबंध नाही.

एक्सोप्लॅनेट म्हणजे काय? :

नासाच्या म्हणण्यानुसार, जर कोणताही ग्रह सूर्याव्यतिरिक्त कोणत्याही ताऱ्याभोवती फिरत असेल तर त्याला एक्सोप्लॅनेट म्हणतात. आपल्या सूर्यमालेत आठ ग्रह आहेत आणि त्यांच्यापैकी एक तारा सूर्य आहे. याचा अर्थ असा की एक्सोप्लॅनेटचा आपल्या जगाशी काहीही संबंध नाही. असे मानले जाते की ते अनेक शतकांपासून आकाशात उपस्थित आहेत आणि  SPECULOOS-3 b सारखे अब्जावधी एक्सोप्लॅनेट अंतराळातील ताऱ्याभोवती फिरत आहेत. 1995 मध्ये, विशेष तंत्रज्ञान विकसित केल्यानंतर, प्रथमच एक्सोप्लॅनेटचा शोध लागला. तेव्हापासून सुमारे 5200 एक्सोप्लॅनेट शोधण्यात आले आहेत. SPECULOOS-3 b देखील त्यापैकी एक आहे.

पृथ्वीपेक्षा 16 पट जास्त रेडिएशन :

SPECULOOS-3 b चे नाव विद्यापीठाच्या ग्रह शोध प्रकल्पावरुन ठेवण्यात आले आहे. हा एक्सोप्लॅनेट केवळ आपल्या पृथ्वीच्या आकाराचाच नाही, तर तो केवळ 55 प्रकाशवर्षे म्हणजेच 520 ट्रिलियन किलोमीटर अंतरावर आहे. पण ते पृथ्वीपेक्षा खूप वेगळे आहे. SPECULOOS-3b खूप लहान आणि थंड सूर्याभोवती फिरते.

त्याचा सूर्य आपल्या सूर्यमालेतील गुरु ग्रहाच्या आकारापेक्षा थोडा मोठा आहे. जर आपण तापमानाबद्दल बोललो तर त्याच्या सूर्याचे तापमान फक्त 2627 अंश सेल्सिअस आहे. तर, पृथ्वीच्या सूर्याचे सरासरी तापमान 5500 अंश सेल्सिअसपेक्षा जास्त आहे. जेव्हा ते त्याच्या गाभ्यापर्यंत पोहोचते तेव्हा ते 15 दशलक्ष अंशांपर्यंत पोहोचते. इतके कमी तापमान असूनही, SPECULOOS-3 b ला पृथ्वीपेक्षा 16 पट जास्त ऊर्जा किंवा रेडिएशन सूर्याकडून मिळतो. या सर्व बाबींचा विचार करून या प्रकल्पाच्या शास्त्रज्ञांनी या ग्रहावर जीवन असण्याची शक्यता पूर्णपणे नाकारली आहे.

सूर्य कधीही मावळत नाही :

आपल्या पृथ्वीचे वर्ष 365 दिवस आणि 6 तासांचे आहे, तर एक्सोप्लॅनेट SPECULOOS-3 b चे वर्ष 17 तासांचे आहे. म्हणजेच ते केवळ १७ तासांत सूर्याभोवती फिरते. त्याची आणखी एक खासियत म्हणजे इथे सूर्य कधीच मावळत नाही. पण हे फक्त एका भागात घडते, तर दुसरा भाग नेहमी अंधारात असतो. सोप्या भाषेत, SPECULOOS-3 b च्या एका भागात नेहमी दिवस असतो आणि दुसऱ्या भागात नेहमी रात्र असते.

पृथ्वीसारखे इतर ग्रह :

पृथ्वीवरील मानवांची संख्या सतत वाढत आहे. याशिवाय हवामान बदलामुळे या ग्रहावर राहणे हळूहळू कठीण होत आहे. अशा स्थितीत गेल्या अनेक वर्षांपासून अंतराळात मानव स्थायिक होऊ शकेल अशा ग्रहाचा शोध सुरू आहे. या प्रयत्नात पृथ्वीसारखे अनेक ग्रह सापडले आहेत, पण आपल्या राहण्यास योग्य वातावरण तेथे सापडले नाही. तसेच Proxima Centauri b, Kepler-186f, TOI-700 d आणि Gliese 581c हे असे काही exoplanets आहेत, जे पृथ्वीसारखे आहेत. शास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, हे सर्व राहण्यायोग्य झोनमध्ये आहेत, परंतु कोणत्या ना कोणत्या समस्येमुळे तेथे जीवन शक्य नाही.